Một số trường hợp khi thực hiện test nhanh hiện 2 vạch, trong đó vạch T rất rõ nét, nhưng khi xét nghiệm PCR lại âm tính. Đây gọi là “dương tính giả”.
Vì sao “dương tính giả” Covid-19?
Anh Nguyễn Xuân Linh, 29 tuổi, trú Sơn Tây, Hà Nội ngày 20/2 test nhanh hiện 2 vạch, tuy nhiên vạch T rất mờ. Để chắc chắn, anh gọi dịch vụ xét nghiệm PCR tại nhà, cho kết quả âm tính với SARS-CoV-2.
Thượng tá, bác sĩ Nguyễn Huy Hoàng, Trung tâm oxy cao áp thuộc Trung tâm nhiệt đới Việt Nga, Bộ Quốc Phòng cho biết, cũng có một số trường hợp khi test nhanh hiện 2 vạch, trong đó vạch T rất rõ nét, nhưng khi xét nghiệm PCR cũng lại âm tính.
Theo bác sĩ Hoàng, có thể test nhanh bị lỗi nên cho kết quả dương tính giả: “Trường hợp dương tính giả ít xảy ra, nhưng không phải không có. Cách xử lý tốt nhất là test lại với bộ kit test nhanh khác”.
Bác sĩ cũng thông tin, một số yếu tố như cách ngoáy mũi lấy mẫu bệnh phẩm không đúng thao tác, quá trình bảo quản mẫu không đúng, hoặc người bệnh bị nhiễm các chất gây ức chế phản ứng PCR, cũng có thể cho kết quả âm tính giả dù người bệnh thực sự có virus.
Ông cũng khuyến cáo, việc người bệnh test nhanh 1 vạch sau khi khỏi bệnh, cũng không đảm bảo sạch virus. Virus có thể không còn ở dịch tỵ hầu nhưng trong phổi hoặc các cơ quan khác.
Hơn nữa, test nhanh thường chỉ chính xác khi chỉ số CT dưới 25. Với CT trên 25, nhiều loại test nhanh không phát hiện được. Với CT trên 30, đa số các loại test nhanh không thể phát hiện.
Người bệnh cần lưu ý thực hiện test nhanh đúng cách như thế nào?
Thành phần bộ sinh phẩm xét nghiệm kháng nguyên SARS-CoV-2 gồm:
1. Que ngoáy dịch tỵ hầu (dịch mũi) vô trùng.
2. Ống nhựa đựng dung dịch đệm.
3. Nút màng lọc nhỏ giọt.
4. Khay thử.
5. Giá đỡ ống chiết mẫu.
6. Hướng dẫn sử dụng.
7. Đồng hồ đếm thời gian.
Lưu ý: Tất cả thành phần bộ sinh phẩm được để ở nhiệt độ phòng từ 15 – 30 độ C trước khi xét nghiệm khoảng 30 phút. Khi bị nhiễm ẩm có thể làm giảm độ ổn định của chất thử. Vì vậy, cần sử dụng ngay khi mở khay thử ra khỏi giấy bạc. Không sử dụng sinh phẩm hết hạn. Bảo quản sinh phẩm theo hướng dẫn của nhà sản xuất.
Các bước thực hiện test nhanh
1. Trước khi lấy mẫu: Đọc kỹ hướng dẫn sử dụng test nhanh của nhà sản xuất. Người lấy mẫu vệ sinh, sát khuẩn tay.
2. Chuẩn bị lấy mẫu:
Lấy khay thử ra khỏi túi đựng và sử dụng càng nhanh càng tốt trong vòng 1 giờ. Đặt khay thử trên bề mặt phẳng sạch nằm ngang. Lấy que ngoáy tỵ hầu ra khỏi túi và tiến hành thu thập mẫu xét nghiệm.
3. Lấy mẫu bệnh phẩm (Lưu ý: bệnh phẩm được lấy không đúng cách sẽ cho kết quả không chính xác).
a) Lấy mẫu dịch tỵ hầu (đối với các bộ kit test yêu cầu lấy mẫu dịch tỵ hầu).
– Tư thế ngồi lấy mẫu: ngồi yên, xì nhẹ dịch mũi vào khăn giấy, đầu nghiêng về phía sau một góc 70 độ.
– Cầm que lấy mẫu đưa nhẹ nhàng vào mũi, vừa đẩy vừa xoay giúp que lấy mẫu đi dễ dàng vào sâu 1 khoảng bằng ½ độ dài từ cánh mũi đến dái tai cùng phía. Giữ que lấy mẫu tại chỗ lấy mẫu trong vòng 5 giây để đảm bảo dịch thấm tối đa.
– Từ từ xoay và rút que lấy mẫu ra và cho vào ống đã chứa sẵn đệm chiết mẫu.
Lưu ý: Nếu chưa đạt được độ sâu ½ bằng chiều dài từ cánh mũi đến dái tai cùng phía mà cảm thấy có lực cản rõ thì rút que lấy mẫu ra và thử lấy mũi bên kia. Khi cảm thấy que lấy mẫu chạm vào thành sau họng mũi thì dừng lại, xoay tròn rồi từ từ rút que lấy mẫu ra.
Đối với trẻ nhỏ: đặt ngồi trên đùi của cha/mẹ, lưng của trẻ đối diện với phía ngực cha/ mẹ. Cha/mẹ cần ôm trẻ giữ chặt cơ thể và tay trẻ. Yêu cầu cha/mẹ ngả đầu trẻ ra phía sau.
b) Lấy mẫu dịch mũi (đối với các bộ kit test yêu cầu lấy mẫu dịch mũi).
– Tư thế người được lấy mẫu giống như lấy mẫu dịch tỵ hầu.
– Cầm que lấy mẫu nhẹ nhàng đưa vào mũi sâu khoảng 2cm, xoay que lấy mẫu vào thành mũi trong khoảng 3 giây.
– Sau khi lấy xong 1 bên mũi thì dùng đúng que lấy mẫu này để lấy mẫu với bên mũi còn lại và thao tác như lỗ mũi thứ nhất.
– Nhẹ nhàng xoay và rút que mẫu ra rồi cho vào ống đã chứa sẵn đệm chiết mẫu.
4. Tách chiết mẫu:
– Nhúng đầu que lấy mẫu vào ống chiết. Xoay và miết đầu que vào thành và đáy ống 10 lần.
– Để đầu que ngâm trong dung dịch 1 phút. Bóp 2 thành ống ép vào đầu que. Từ từ xoay que và ép đầu que khi rút để thu dịch càng nhiều càng tốt.
– Đậy chặt ống bằng nắp nhỏ giọt. Lắc mạnh ống theo chiều ngang 10 lần để trộn đều mẫu. Tránh để dung dịch chạm tới đầu lọc trong nắp nhỏ giọt.
– Nhỏ 3 giọt mẫu chiết từ ống vào ô nhận mẫu (S) của khay thử và bắt đầu đếm thời gian.
5. Đọc kết quả:
Tùy theo hướng dẫn của từng loại sinh phẩm, thời gian đọc kết quả khác nhau. Thông thường thời gian đọc kết quả từ 15 – 30 phút. Không được đọc kết quả trước hoặc sau thời gian quy định của hướng dẫn sinh phẩm.
Kết quả Âm tính: Chỉ xuất hiện vạch chứng C (vạch đỏ).
Kết quả Dương tính: Xuất hiện cả vạch chứng C và vạch kết quả T.
Kết quả không có giá trị: Cả vạch chứng C và vạch kết quả T không xuất hiện hoặc chỉ xuất hiện vạch kết quả T.
Lưu ý: Trong trường hợp vạch chứng C không xuất hiện có thể do thiếu mẫu hoặc khay thử bị hỏng. Trong trường hợp này phải thực hiện lại test thử xét nghiệm hoặc liên hệ với cơ quan y tế để được tư vấn hỗ trợ.
6. Thu gom và xử lý vật liệu xét nghiệm đã sử dụng:
Tất cả các vật liệu xét nghiệm đã qua sử dụng được xem như là chất thải lây nhiễm, cần thu gom và xử lý đúng quy định. Rác thải được thu gom vào túi màu vàng, buộc chặt miệng túi và cho vào một túi màu vàng khác, tiếp tục buộc chặt miệng túi.
Các túi màu vàng đều phải dán nhãn “CHẤT THẢI CÓ NGUY CƠ CHỨA SARS-CoV-2”, để nơi cố định và thông báo cho đơn vị chức năng tại địa phương thu gom, xử lý theo quy định đối với chất thải lây nhiễm. Không cho chung các vật liệu xét nghiệm đã qua sử dụng vào rác thải sinh hoạt thông thường.
